Kinhtetrithuc.vn – Việc xây dựng mã định danh thửa đất hứa hẹn mang lại sự minh bạch cho thị trường bất động sản. Nhưng việc này không hề dễ dàng, đòi hỏi nhiều nỗ lực.
Minh bạch cho thị trường bất động sản
Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) đang hướng dẫn các địa phương triển khai chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai và xây dựng mã định danh từng thửa đất.
Theo hướng dẫn, mã định danh (ID) thửa đất là một mã được gán cho từng thửa đất và có tính duy nhất trên toàn quốc, một thửa đất cụ thể chỉ có một mã định danh. Đây là một chuỗi gồm 12 ký tự được mã hóa theo vị trí địa lý trong hệ tọa độ địa lý quốc tế WGS84 của thửa đất.
Khoảng 49 triệu thửa đất có cơ sở dữ liệu trên cả nước sẽ được cấp mã số định danh trong thời gian tới, bên cạnh đó những thửa đất chưa có dữ liệu sẽ được địa phương rà soát, cập nhật dữ liệu để định danh.
Nhiều chuyên gia cho rằng việc định danh từng thửa đất không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý đất đai mà còn giúp cho thủ tục đất đai đơn giản hơn. Đây được xem là bước đi quan trọng để khắc phục những hạn chế của hệ thống số hiệu thửa đất trước đây, đồng thời tạo nền tảng cho quản lý thống nhất và số hóa toàn diện lĩnh vực đất đai.
Ông Mai Văn Phấn – Cục phó Cục Quản lý đất đai – nhận định đây là bước đi then chốt, hiện thực hóa chủ trương cải cách hành chính, số hóa quản lý đất đai theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Việc cấp mã số định danh đất đai sẽ xóa bỏ tình trạng một mảnh đất có nhiều sổ đỏ, giảm gian lận, hạn chế tranh chấp, tạo nền tảng liên danh với hệ thống địa danh, địa chính số và các cơ sở dữ liệu quốc gia khác. Việc này giúp cho thị trường bất động sản có cơ sở pháp lý, dữ liệu vững chắc hơn so với cách quản lý thủ công, giấy tờ hiện nay.
TS. Đồng Thị Bích Phương, Trưởng phòng Nghiên cứu Bản đồ và GIS (Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ) đánh giá, việc định danh thửa đất gắn liền với niềm tin xã hội và sự minh bạch của thị trường bất động sản. Thực tế, nhiều người dân khi mua bán nhà đất vẫn lo ngại về tính pháp lý hoặc quy hoạch. Một hệ thống dữ liệu chuẩn hóa, minh bạch sẽ chấm dứt tình trạng mập mờ, tạo cơ sở để thị trường vận hành lành mạnh hơn.
Theo TS. Phương, với việc mỗi thửa đất có một mã duy nhất, mọi biến động được ghi nhận đầy đủ, lịch sử pháp lý minh bạch. Nhà nước có công cụ hoạch định chính sách và thu ngân sách minh bạch hơn. Doanh nghiệp tiếp cận đất đai thuận lợi, giảm rủi ro pháp lý. Người dân được bảo đảm quyền lợi thông qua dữ liệu số, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào giấy tờ..
Ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, nhìn nhận việc định danh đất đai gắn với quá trình hoàn thiện dữ liệu đất đai, liên thông với dữ liệu dân cư trên VNeID sẽ tạo thuận lợi cho việc giải quyết các thủ tục trên nền tảng số sau này. Các thủ tục đất đai sẽ được xử lý rất nhanh trên nền tảng số mà không cần phải xuất trình quá nhiều giấy tờ.
ThS. Ngô Gia Hoàng (giảng viên Trường Đại học Luật TP.HCM) đánh giá mã định danh được tạo dựa trên vị trí địa lý của thửa đất và đảm bảo “một thửa – một mã”, sẽ là “căn cước số” theo vị trí địa lý của thửa đất trên toàn quốc. Việc gắn mã định danh cho từng thửa đất có ý nghĩa quan trọng trong hiện đại hóa và số hóa quản lý đất đai, sẽ giúp cơ quan quản lý dễ dàng theo dõi biến động, tránh trùng lặp và sai lệch trong hồ sơ.
Định danh từng thửa đất không hề dễ dàng, phải bảo mật dữ liệu
Theo các chuyên gia, định danh thửa đất chỉ là một cấu phần trong chiến dịch làm sạch dữ liệu đất đai. Chỉ có thể định danh thửa đất thành công khi chúng ta có cơ sở dữ liệu đất đai “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất và dùng chung”.
Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa có khái niệm hay quy định cụ thể về mã định danh thửa đất. Các điều khoản liên quan đến đăng ký đất đai, hồ sơ địa chính chỉ quy định việc xác định thửa đất theo tờ bản đồ địa chính, số thửa, diện tích, loại đất, mục đích sử dụng…, chứ chưa chuẩn hóa dưới dạng mã số định danh duy nhất.
Vì vậy, dưới góc độ pháp lý, khi triển khai mã định danh thửa đất chưa có cơ sở pháp lý điều chỉnh trực tiếp. Nói cách khác, việc gắn mã định danh hiện chưa được luật hóa. Nếu áp dụng, phải bổ sung quy định vào Luật Đất đai hoặc ban hành văn bản dưới luật để quy định cụ thể cách thức cấp, quản lý, điều chỉnh mã định danh.
Việc định danh từng thửa đất không hề dễ dàng, sẽ đòi hỏi nhiều nỗ lực. Bởi ở nhiều nơi, dữ liệu địa chính chưa đầy đủ, đòi hỏi phải thu thập lại thông tin chủ sở hữu, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để xây dựng dữ liệu ban đầu.
Do đó, cần sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành và địa phương trong chiến dịch làm sạch đất đai đang triển khai trên toàn quốc.
Theo báo cáo về tổng kết thi hành Luật Đất đai 2014, đến nay, mới đo vẽ được 77% diện tích đất tự nhiên, còn 23% diện tích đất tự nhiên chưa được đo vẽ bản đồ thửa đất.
Như vậy, vẫn cần đầu tư nguồn lực con người, thời gian để tiếp tục hoàn thiện thông tin đo vẽ và xác định rõ ranh giới, mốc giới, diện tích từng thửa đất thì mới có chất liệu đầu vào để định danh.
TS. Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM, cho rằng việc gắn mã định danh cho từng thửa đất sẽ gặp một số khó khăn như cơ sở dữ liệu địa chính chưa hoàn thiện và chưa đồng bộ ở nhiều địa phương; nhiều thửa đất chưa có giấy chứng nhận hoặc còn vướng tranh chấp, dẫn đến khó xác định dữ liệu đầu vào để cấp mã định danh chính xác; hạ tầng kỹ thuật và nhân lực còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu số hóa, cập nhật dữ liệu thường xuyên; nguy cơ sai sót khi nhập liệu, lộ lọt dữ liệu… Vì vậy, cần có lộ trình triển khai theo từng giai đoạn, ưu tiên khu vực đã có dữ liệu số, đồng thời ban hành hướng dẫn pháp lý rõ ràng, tăng cường đào tạo cán bộ và đẩy mạnh truyền thông để tạo sự đồng thuận từ phía người dân.
Vấn đề tiếp theo cần đặt ra sau khi tích hợp dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư, theo PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch hội đồng Trường ĐH Luật Hà Nội, là bảo mật dữ liệu. Phải rà soát, sửa đổi bổ sung các quy định pháp luật liên quan vì có những thông tin thuộc loại bí mật, không được công khai.
Theo ông Phạm Ngọc Liên, nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM, để “căn cước công dân” cho từng thửa đất phát huy hết hiệu quả, cần hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin và hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ trên toàn quốc. Đặc biệt, cần đảo đảm tính bảo mật, tránh lộ lọt dữ liệu cá nhân. Ngoài ra, cần đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý đất đai để sử dụng thành thạo công nghệ, nhất là cán bộ địa cấp xã; có cơ chế phối hợp liên thông giữa các ngành, tránh tình trạng “dữ liệu cát cứ” ở mỗi đơn vị.
Theo Minh Anh / vietnamfinance.vn
Xem thêm: