Tesla vừa ra mắt phiên bản “giá phải chăng” của mẫu SUV Model Y và sedan Model 3, nhưng giá khởi điểm 39.990 USD và 36.990 USD bị cho là quá cao để thu hút người mua mới.
Elon Musk, Giám đốc điều hành Tesla, quảng cáo hai mẫu ô tô điện mới này như cách tiếp cận nhóm người mua rộng hơn. Song vào năm ngoái, ông từng nói rằng mức giá dưới 30.000 USD, sau khi đã áp dụng các ưu đãi, mới là yếu tố then chốt.
Tesla đang cố gắng đảo ngược tình trạng doanh số sụt giảm của dòng ô tô điện cũ trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng ở châu Âu và Trung Quốc, cũng như việc mất khoản tín dụng thuế 7.500 USD tại Mỹ.
Hai mẫu Model Y và Model 3 mới đã loại bỏ một số chi tiết và tính năng cao cấp nhưng vẫn cung cấp phạm vi di chuyển trên 480km.
Cả hai đều có phạm vi di chuyển 516 km, song khả năng tăng tốc kém hơn so với phiên bản cao cấp hiện tại. Tesla đã giảm kích thước pin trên hai mẫu ô tô điện này, theo trang web của hãng.
Hai phiên bản tiêu chuẩn này không được trang bị Autosteer (hệ thống hỗ trợ người lái của Tesla), màn hình cảm ứng và hệ thống sưởi ghế cho hành khách phía sau. Tesla cũng đã loại bỏ dải đèn LED trên mẫu Model Y giá rẻ hơn. Cả hai đều được trang bị gương chiếu hậu chỉnh tay và ghế bọc vải, trong khi mẫu Model 3 có tùy chọn ghế da nhân tạo.
Người dùng có thể đặt mua Model Y và Model 3 mới ngay lập tức, với việc giao hàng dự kiến bắt đầu từ tháng 12.2025 đến tháng 1.2026 tại nhiều địa điểm, theo trang web của Tesla.
Hai phiên bản này thực tế vẫn đắt hơn mẫu ô tô điện Tesla rẻ nhất tại Mỹ vào tháng 9, nếu tính cả khoản tín dụng thuế 7.500 USD (nay đã hết hiệu lực).
Cổ phiếu Tesla chốt phiên 7.10 giảm 4,5%. Dan Ives, nhà phân tích tại hãng Wedbush có cổ phần trong Tesla, cho biết ông thất vọng vì mẫu Model Y và Model 3 mới chỉ rẻ hơn khoảng 5.000 USD so với các phiên bản cao cấp hơn.
“Chỉ là động thái điều chỉnh giá”
Trong nhiều năm, Elon Musk đã hứa hẹn về các mẫu ô tô điện đại chúng, song năm ngoái đã hủy bỏ kế hoạch sản xuất một chiếc xe hoàn toàn mới trị giá 25.000 USD, theo Reuters. Thay vào đó, tỷ phú giàu nhất thế giới chọn phát triển phiên bản rẻ hơn dựa trên các mẫu ô tô điện hiện tại của Tesla. Điều này làm dấy lên lo ngại trong giới đầu tư và phân tích rằng những chiếc ô tô điện rẻ hơn sẽ làm giảm doanh số các mẫu xe Tesla hiện có và hạn chế tăng trưởng.
“Về cơ bản, đây chỉ là một động thái điều chỉnh giá, chứ không phải chất xúc tác sản phẩm thực sự. Tôi không thấy động thái này mở ra nhu cầu mới ở quy mô lớn”, Shay Boloor, chiến lược gia thị trường tại công ty nghiên cứu Futurum Equities, cho biết.
Lo ngại nhu cầu giảm sau khi mất các khoản tín dụng thuế, một số hãng sản xuất ô tô tại Mỹ phải giảm giá, trong khi số khác tìm ra cơ chế để kéo dài hiệu quả lợi ích của các ưu đãi.
Tesla cần một chiếc ô tô điện dưới 30.000 USD
Vài nhà đầu tư và phân tích cho rằng việc hạ giá xuống dưới 40.000 USD sẽ giúp thúc đẩy doanh số ô tô điện, đặc biệt khi hai mẫu Model Y và Model 3 mới phải cạnh tranh với Chevrolet Equinox, Hyundai Ioniq 5 và Kia EV4 trong năm tới. Tuy nhiên, một số người kỳ vọng Tesla sẽ giảm giá mạnh hơn, xuống dưới 30.000 USD.
“Tôi không biết liệu điều này có đủ hay không. Về lâu dài, tin tức đó không giải quyết được vấn đề do các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc có giá thành thấp hơn trên thị trường toàn cầu. Theo tôi, Tesla cần một chiếc ô tô điện dưới 30.000 USD”, Shawn Campbell, cố vấn tại hãng Camelthorn Investments, nhận định.
Tại châu Âu, nơi quan điểm chính trị cực hữu của Elon Musk đã làm suy yếu lòng trung thành với thương hiệu, Model Y và Model 3 mới sẽ phải cạnh tranh với hơn 12 mẫu ô tô điện và xe lai sạc điện có giá dưới 30.000 USD.
Doanh số ô tô điện của Tesla trong quý 3/2025 đã tăng lên mức kỷ lục khi người tiêu dùng đổ xô đi mua để tận dụng khoản ưu đãi thuế xe điện ở Mỹ trước khi hết hạn vào ngày 30.9. Tuy nhiên, dự kiến doanh số của Tesla sẽ chậm lại trong phần còn lại năm 2025, trừ khi mẫu Model Y và Model 3 mới tạo được cú hích.
“Nhu cầu mua xe rất cao. Chỉ là mọi người không có đủ tiền trong tài khoản ngân hàng để mua nó. Càng khiến xe rẻ hơn, chúng tôi càng bán được nhiều hơn”, Elon Musk phát biểu vào tháng 7 trong buổi báo cáo kết quả tài chính quý 2/2025 của Tesla.
Trong khi Elon Musk đang chuyển hướng Tesla sang lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), tập trung vào robotaxi và robot hình người, hai mẫu ô tô điện mới vẫn đóng vai trò then chốt cho kỳ vọng tăng trưởng doanh thu ngắn hạn.
“Với thị trường, điều này giống như việc Tesla cởi bỏ chiếc áo cổ lọ mang phong cách Steve Jobs để khoác lên mình chiếc hoodie. Tesla không còn tiên phong về sáng tạo như trước mà đang trở thành ông lớn cố gắng vừa giữ hình ảnh riêng, vừa bắt chước cách làm của Toyota”, Michael Ashley Schulman, Giám đốc đầu tư tại hãng Running Point, ví von.
Đầu tháng 9, Elon Musk được trao nhiệm vụ 10 năm để đưa Tesla từ mức vốn hóa 1.000 tỉ USD lên thành 8.500 tỉ USD – lớn hơn tổng giá trị hiện tại của Nvidia (4.500 tỉ USD) và Microsoft (3.890 tỉ USD) cộng lại. Nvidia và Microsoft hiện là hai công ty có vốn hóa thị trường cao nhất thế giới. Nếu thành công, Elon Musk sẽ nhận được gói lương thưởng trị giá 1.000 tỉ USD.
Gói thù lao mới cho tỷ phú 54 tuổi người Mỹ được hội đồng quản trị Tesla thông qua, nhưng vẫn cần cổ đông phê chuẩn vào tháng 11.
Hội đồng quản trị đã cho thấy họ kỳ vọng Tesla kiếm tiền từ đâu khi xây dựng gói lương thưởng cho Elon Musk dựa trên 12 cột mốc, chủ yếu gắn với sản phẩm, lợi nhuận và vốn hóa thị trường. Hội đồng quản trị đặt mục tiêu lợi nhuận tăng trưởng đáng kể khi Tesla tung ra Optimus và đội robotaxi được kỳ vọng hiệu quả hơn taxi do con người điều khiển.
Phần thù lao thật đáng kinh ngạc cho Elon Musk và các mục tiêu cũng vậy. Gene Munster, đối tác quản lý tại hãng Deepwater Asset Management, ước tính rằng robotaxi và phần mềm tự lái mỗi mảng có thể đóng góp 1.000 tỉ USD vào vốn hóa thị trường Tesla, trong khi mảng ô tô điện đóng góp thêm nửa nghìn tỉ USD.
“Cuối cùng, lý do mà điều này có thể thành công hoặc thất bại thực sự phụ thuộc vào Optimus. Nó giống như câu chuyện cổ tích, nhưng có thể trở thành sự thật”, Gene Munster bình luận.
1.000 tỉ USD cho giám đốc điều hành là gói lương thưởng lớn nhất lịch sử các doanh nghiệp. Điều này nhấn mạnh tầm ảnh hưởng của Elon Musk với Tesla khi hãng ô tô điện tìm cách chuyển mình thành cái tên dẫn đầu về AI và robot.
Tỷ phú giàu nhất thế giới từ lâu đã yêu cầu có thêm cổ phần để tăng quyền kiểm soát Tesla, ngay cả khi cuộc chiến pháp lý liên quan đến gói lương thưởng năm 2018 của ông, trị giá 56 tỉ USD, vẫn đang tiếp diễn ở bang Delaware (Mỹ). Gói thù lao mới 1.000 tỉ USD được đề xuất có giá trị gấp khoảng 18 lần gói cũ và gần bằng giá trị vốn hóa thị trường hiện tại của Tesla.
Kế hoạch đó cho thấy Tesla phụ thuộc vào Elon Musk như thế nào, trong bối cảnh nhu cầu ô tô điện chững lại, cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ Trung Quốc và áp lực phải hiện thực hóa tham vọng AI.
Trong hồ sơ pháp lý, Tesla khẳng định Elon Musk khác biệt hoàn toàn với các lãnh đạo công nghệ khác. Tesla nêu rằng “các gói thù lao truyền thống dành cho lãnh đạo các công ty khác không phù hợp để thiết kế chế độ đãi ngộ khuyến khích cho ông Musk”.
Elon Musk đã biến Tesla từ một công ty khởi nghiệp ô tô điện nhỏ thành hãng ô tô giá trị lớn nhất thế giới, mở rộng sản xuất, vươn ra toàn cầu và thúc đẩy cả ngành công nghiệp chuyển dịch sang xe điện. Song gần đây, Tesla đang dần mất lợi thế trước BYD cùng các hãng khác trong bối cảnh nhu cầu ô tô điện suy yếu và cạnh tranh gay gắt tại các thị trường then chốt, đặc biệt là Trung Quốc.
Những người ủng hộ gói lương thưởng khổng lồ này cho Elon Musk nói rằng kế hoạch này sẽ gắn kết lợi ích giữa ông với tăng trưởng dài hạn của Tesla. Trong khi các nhà phê bình cảnh báo nguy cơ pha loãng cổ phần (tỷ lệ sở hữu và quyền biểu quyết của các cổ đông hiện tại sẽ bị giảm đi nếu trao thưởng cổ phiếu thêm cho Elon Musk – PV) và rủi ro quản trị.
Hội đồng quản trị Tesla cho biết gói lương thưởng mới có thể giúp Elon Musk tăng đáng kể cổ phần nếu hoàn thành mọi mục tiêu, trao cho ông quyền kiểm soát lớn hơn khi Tesla tìm cách trở thành công ty giá trị nhất thế giới.
Theo kế hoạch đề xuất, Elon Musk có thể nhận thêm tới 12% cổ phần Tesla, trị giá khoảng 1.030 tỉ USD, nếu công ty đạt vốn hóa 8.600 tỉ USD. Điều này đồng nghĩa vốn hóa thị trường Tesla phải tăng thêm khoảng 7.300 tỉ USD, trong vòng 10 năm tới.
Nếu đạt được trọn vẹn, phần thưởng sẽ làm gia tăng đáng kể quyền biểu quyết của Elon Musk từ mức cổ phần khoảng 13% hiện nay, làm dấy lên tranh cãi về quản trị và vấn đề kế nhiệm.
Tesla nhấn mạnh Elon Musk sẽ không nhận lương hay tiền thưởng bằng tiền mặt, toàn bộ thù lao gắn chặt với hiệu suất, giống như cấu trúc gói năm 2018.
Đầu năm nay, hội đồng quản trị Tesla đã thông qua gói lương thưởng tạm thời cho Elon Musk trị giá khoảng 29 tỉ USD dưới dạng cổ phiếu hạn chế, nhằm giữ ông tại vị ít nhất đến năm 2030 khi công ty chuyển hướng sang chiến lược ưu tiên AI.
Kể từ đó, Tesla đã tái đăng ký trụ sở pháp lý tại bang Texas (Mỹ) và đang kháng cáo phán quyết tại bang Delaware, nhưng cho biết kế hoạch mới phản ánh ý kiến cổ đông cùng các biện pháp quản trị chặt chẽ hơn.
Vào ngày 12.9, Elon Musk đã mua 2,57 triệu cổ phiếu Tesla với giá từ 372,37 đến 396,54 USD/cổ phiếu, thể hiện niềm tin của tỷ phú vào tương lai công ty. Đây là lần đầu Elon Musk mua lại cổ phiếu Tesla kể từ đầu năm 2020, diễn ra vào thời điểm then chốt khi công ty đang chạy đua để đạt các mục tiêu đầy tham vọng.
Động thái đó cũng củng cố nỗ lực của Elon Musk nhằm giành quyền kiểm soát lớn hơn tại Tesla, chỉ hơn một tuần sau khi hội đồng quản trị đề xuất gói lương thưởng 1.000 tỉ USD cho ông.
Nhiều lần yêu cầu nắm giữ cổ phần lớn hơn và gia tăng quyền biểu quyết tại Tesla, Elon Musk từng nói rằng ông sẽ thích xây dựng các sản phẩm AI và robot bên ngoài Tesla hơn nếu không đạt được 25% quyền biểu quyết.
Tính đến tháng 12.2024, Elon Musk nắm khoảng 13% cổ phần, theo dữ liệu của LSEG (Tập đoàn Sở giao dịch Chứng khoán London).
Xem thêm: