Kinhtetrithuc.vn – Với giáo dục, AI đã không còn là “lựa chọn”, mà là “bắt buộc”. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ thí điểm đưa AI vào chương trình giáo dục phổ thông.
Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD-ĐT) chính thức ban hành văn bản 8334 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào chương trình phổ thông một cách hệ thống. Đây không chỉ là bước đi nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị mà còn là lời giải cho bài toán nhân lực chất lượng cao trong kỷ nguyên số.
Trong bối cảnh cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, AI đã thẩm thấu vào mọi ngóc ngách của đời sống. Việc Bộ GD-ĐT đã ban hành hướng dẫn triển khai thí điểm giáo dục AI ngay trong những ngày cuối năm 2025 thể hiện sự nhạy bén và quyết tâm chính trị cao độ.
Mục tiêu cốt lõi của hướng dẫn này không chỉ dừng lại ở việc dạy học sinh cách sử dụng công cụ AI, mà quan trọng hơn là hình thành “tư duy AI”. Đó là khả năng hiểu được nguyên lý, giới hạn và đạo đức của công nghệ, giúp các em không bị tụt hậu và có khả năng làm chủ tương lai.
Một trong những điểm đáng chú ý nhất trong quyết định này đó là tinh thần “không gây quá tải”. Bộ GD-ĐT khẳng định việc thí điểm AI phải hài hòa với chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) hiện hành.
Thay vì áp dụng một công thức cứng nhắc cho tất cả các vùng miền, hướng dẫn khuyến khích các Sở GD-ĐT phát huy tính chủ động. Mỗi địa phương, mỗi nhà trường có thể tự thiết kế lộ trình dựa trên:
Điều kiện cơ sở vật chất: Các trường ở thành phố lớn có thể ứng dụng các phòng lab hiện đại, trong khi các vùng khó khăn có thể tiếp cận qua các dự án học tập tinh gọn.
Đội ngũ giáo viên: Tận dụng nguồn lực giáo viên Tin học nòng cốt để lan tỏa sang các bộ môn khác.
Nội dung giáo dục AI được phân tầng rõ rệt
Cấp Tiểu học: Tập trung vào việc nhận biết sự hiện diện của AI trong đời sống, rèn luyện tư duy logic thông qua các trò chơi tương tác.
Cấp THCS: Tìm hiểu về nguyên lý cơ bản, cách thức AI học dữ liệu và bước đầu làm quen với lập trình đơn giản.
Cấp THPT: Đi sâu vào các dự án ứng dụng, đạo đức AI và định hướng nghề nghiệp trong lĩnh vực công nghệ.
Để đạt được mục tiêu phổ cập nhưng vẫn đảm bảo chiều sâu, Bộ GD-ĐT hướng dẫn 3 hình thức tổ chức dạy học:
Thứ nhất là lồng ghép và tích hợp (hình thức ưu tiên). Đây là “trái tim” của đợt thí điểm này. AI không đứng độc lập mà trở thành một công cụ hỗ trợ:
Trong môn Tin học: Bổ sung các module về học máy và xử lý ngôn ngữ tự nhiên vào các bài học lập trình.
Trong các môn học khác: Sử dụng AI để cá nhân hóa lộ trình học tập. Ví dụ, học sinh dùng các công cụ AI để kiểm tra phát âm trong môn Tiếng Anh, hoặc dùng AI để mô phỏng các phản ứng hóa học nguy hiểm.
Thứ hai là chuyên đề học tập và chủ đề độc lập: Dành cho các cơ sở giáo dục có điều kiện tốt về chuyên môn. Các chuyên đề này giúp học sinh có cái nhìn chuyên sâu hơn, phù hợp với những em có định hướng thi vào các ngành kỹ thuật, công nghệ thông tin.
Thứ ba là câu lạc bộ và hoạt động ngoại khóa. Đây là không gian để “truyền cảm hứng”. Thông qua các cuộc thi robot, hackathon hay các dự án cộng đồng sử dụng AI, học sinh được học trong môi trường không áp lực điểm số, từ đó nảy sinh những ý tưởng sáng tạo đột phá.
Việc triển khai AI trong trường học không nên chỉ là dạy code mà cần dạy học sinh cách đặt câu hỏi cho AI và cách đánh giá tính xác thực của thông tin mà AI cung cấp. Đó mới là kỹ năng sinh tồn của thế kỷ 21.
Một lo ngại lớn khi triển khai AI là “hố sâu kỹ thuật số”. Làm sao để học sinh ở vùng sâu, vùng xa cũng được tiếp cận AI như học sinh ở các đô thị?
Bộ GD-ĐT đã đưa ra giải pháp “không nóng vội, không hình thức”. Việc tham mưu cho UBND cấp tỉnh ban hành cơ chế, chính sách kinh phí là bước đi thực tế để trang bị máy móc và hạ tầng mạng cho các vùng khó khăn. AI không nhất thiết phải là những siêu máy tính; đôi khi chỉ cần một đường truyền internet ổn định và các thiết bị di động cơ bản là đã có thể mở ra cánh cửa tri thức.
Trong hướng dẫn lần này, Bộ GD-ĐT đặc biệt nhấn mạnh đến tính “trung thực và chuẩn mực khoa học”. Trong bối cảnh học sinh có thể lạm dụng AI để làm bài tập về nhà hoặc tạo ra thông tin sai lệch, việc giáo dục về đạo đức AI trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Học sinh cần được dạy rằng: AI là người trợ lý đắc lực, nhưng con người mới là thực thể chịu trách nhiệm cuối cùng về kết quả và hành vi.
Việc triển khai thí điểm nội dung giáo dục AI không chỉ là một nhiệm vụ chuyên môn, mà là một thông điệp mạnh mẽ về sự đổi mới của giáo dục Việt Nam không chỉ chạy theo công nghệ, mà đang chủ động thuần hóa công nghệ để phục vụ mục tiêu phát triển con người.
Với sự đồng lòng từ các nhà quản lý, sự sáng tạo của giáo viên và sự ủng hộ của phụ huynh, chương trình thí điểm này kỳ vọng sẽ tạo ra một thế hệ học sinh Việt Nam năng động, bản lĩnh và sẵn sàng dẫn dắt tương lai trong thế giới AI.
Xem thêm: