Kinhtetrithuc.vn – OpenAI vừa phải bước vào chế độ “giải cứu khủng hoảng” truyền thông sau phát ngôn gây tranh cãi dữ dội của CFO Sarah Friar.
OpenAI – công ty dẫn đầu thế giới về trí tuệ nhân tạo và là “cha đẻ” của ChatGPT – đã trải qua một ngày đầy biến động hôm thứ Năm, khi phải chuyển sang chế độ xử lý khủng hoảng truyền thông.
Nguyên nhân xuất phát từ một phát ngôn gây tranh cãi, bị hiểu nhầm là công ty muốn chính phủ Mỹ hỗ trợ tài chính để trang trải khoản đầu tư khổng lồ vào chip AI và hạ tầng trung tâm dữ liệu trị giá 1,4 nghìn tỷ USD.
Hai lãnh đạo cấp cao của OpenAI đã phải nhanh chóng đính chính, nhằm rút lại phát ngôn khiến dư luận dậy sóng. Tình huống đã trở thành chủ đề nóng trong giới công nghệ và đầu tư, đặc biệt khi OpenAI hiện được định giá 500 tỷ USD – một con số chưa từng có đối với một startup chưa có lãi.
Vậy chuyện gì đã xảy ra, và tại sao phát ngôn đó lại gây phản ứng mạnh mẽ đến vậy?
Phát ngôn gây tranh cãi dữ dội của CFO OpenAI
Mọi chuyện bắt đầu vào ngày thứ Tư, khi Sarah Friar, Giám đốc Tài chính (CFO) của OpenAI, tham dự một sự kiện do The Wall Street Journal tổ chức. Tại đây, bà phát biểu rằng chính phủ Mỹ nên “backstop” – tức bảo lãnh – cho các khoản đầu tư hạ tầng AI của OpenAI: “Việc bảo lãnh có thể giúp quá trình huy động vốn diễn ra dễ dàng hơn, giảm chi phí tài chính và tăng giá trị khoản vay mà công ty có thể nhận được trên phần vốn chủ sở hữu.”
Nhìn ở góc độ tài chính, điều bà Friar gợi ý tương đương với việc chính phủ đứng ra đảm bảo, phòng khi OpenAI không thể trả được khoản vay đầu tư chip AI.
Nói một cách đơn giản là nếu OpenAI vay tiền để mua chip, và nếu không đủ khả năng chi trả, người trả thay sẽ là chính phủ Mỹ, mà thực chất là người nộp thuế.
Không lâu sau, Friar đăng bài trên LinkedIn để đính chính, khẳng định: “OpenAI không tìm kiếm bảo lãnh của chính phủ cho các cam kết đầu tư hạ tầng của chúng tôi.”
Theo bà, điều công ty muốn đề cập là sự phối hợp giữa khu vực công và tư nhằm thúc đẩy sự phát triển của AI tại Mỹ. Tuy nhiên, lời đính chính này lại càng khiến dư luận bối rối, vì nó không làm rõ câu hỏi quan trọng nhất: OpenAI định lấy tiền đâu để chi trả cho 1,4 nghìn tỷ USD hạ tầng AI?
Phản ứng dữ dội đến ngay lập tức. Nhiều nhà phân tích và nhà đầu tư cho rằng việc một công ty tư nhân trị giá nửa nghìn tỷ USD đòi hỏi chính phủ bảo lãnh khoản vay là điều không thể chấp nhận.
Mike O’Rourke, chiến lược gia trưởng thị trường của Jones Trading, viết trong email gửi khách hàng: “Việc những người lãnh đạo OpenAI nghĩ rằng chính phủ Mỹ nên cung cấp cho họ lãi suất vay ưu đãi, trong khi giá trị cổ phần tư nhân của họ tăng lên trên lưng người nộp thuế Mỹ, là điều vô lý.”
Ông thậm chí còn đặt câu hỏi mỉa mai: “Liệu sau này có phong trào xóa nợ chip AI giống như xóa nợ sinh viên không? OpenAI có thể trở thành Fannie Mae hay Freddie Mac tiếp theo nếu không trả được nợ sao?”
Sự so sánh đó làm tăng thêm sức ép lên OpenAI. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang bị tác động mạnh bởi các hãng công nghệ đầu tư chip AI như Nvidia, AMD, Amazon, việc OpenAI nói bóng gió về rủi ro mất khả năng thanh toán khiến giới đầu tư hoang mang.
Điểm mấu chốt nằm ở chỗ hiện OpenAI chưa có lợi nhuận bền vững. Trong khi công ty đưa ra cam kết mua chip và xây trung tâm dữ liệu trị giá 1,4 nghìn tỷ USD, con số gần bằng tổng GDP của nhiều quốc gia. Và khi CFO nói đến chuyện cần sự bảo lãnh của chính phủ, điều đó vô tình gửi tín hiệu rằng OpenAI không chắc có khả năng tự trang trải.
Trong bối cảnh ngành AI đang cạnh tranh khốc liệt, bất kỳ dấu hiệu yếu kém tài chính nào cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn.
CEO Sam Altman xuất hiện để “dập lửa”
Đến thứ Năm, CEO Sam Altman đã phải đích thân lên tiếng. Trên mạng xã hội X, ông viết: “Chúng tôi không có và không muốn chính phủ bảo lãnh cho trung tâm dữ liệu của OpenAI.”
Ngoài ra, Altman cũng chia sẻ thêm các thông tin tài chính quan trọng: OpenAI dự kiến đạt 20 tỷ USD doanh thu trong năm nay, cộng với mục tiêu là đạt hàng trăm tỷ USD vào năm 2030, nhờ mở rộng vào AI doanh nghiệp và thiết bị tiêu dùng.
Ông cũng nhấn mạnh triết lý của OpenAI: “Chính phủ không nên chọn người thắng hay kẻ thua. Người đóng thuế không nên phải cứu các công ty đưa ra những quyết định kinh doanh sai lầm.”
Tuy nhiên, Altman cũng đã khéo léo mở ra một hướng khác: đồng ý rằng chính phủ có thể đầu tư vào các nhà máy chip và trung tâm dữ liệu phục vụ lợi ích quốc gia, điều mà Nhà Trắng đã thúc đẩy trong thời gian qua.
“Nếu chúng tôi mắc sai lầm và không thể sửa chữa, chúng tôi đáng phải thất bại. Các công ty khác sẽ tiếp tục phục vụ khách hàng. Đó là cách thị trường vận hành.” Altman thẳng thắn.
Thông điệp này rõ ràng nhằm xoa dịu dư luận, đồng thời trấn an nhà đầu tư rằng OpenAI đủ khả năng tự đứng vững.
Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố rằng Mỹ phải chiến thắng cuộc đua AI toàn cầu, coi đây là ưu tiên chiến lược tương tự như cuộc chạy đua vũ trụ trước đây. Chính quyền của ông cam kết nới lỏng quy định với các dự án AI, đồng thời đẩy nhanh việc cấp phép xây dựng trung tâm dữ liệu và hạ tầng năng lượng; Hạn chế can thiệp vào hoạt động của các công ty AI tư nhân.
Tuy vậy, ngay giữa lúc OpenAI bị chỉ trích, David Sacks, người được ông Trump bổ nhiệm làm “AI Czar” (đại diện chỉ đạo AI quốc gia), đã đăng lên X: “Sẽ không có chuyện chính phủ liên bang giải cứu AI.”
“Nếu một công ty AI thất bại, sẽ có công ty khác thay thế.” ông nhấn mạnh.
Phát biểu này được coi là động thái chốt hạ, dập tắt mọi suy đoán rằng Nhà Trắng sẽ đứng ra hỗ trợ một công ty tư nhân, kể cả công ty quyền lực như OpenAI.
Khủng hoảng truyền thông hay dấu hiệu của áp lực tài chính?
Sự cố truyền thông lần này phơi bày một thực tế quan trọng: AI không chỉ là cuộc đua về công nghệ, mà còn là cuộc đua về tiền. Chi phí hạ tầng AI đang tăng theo cấp số nhân:
Chip AI đắt gấp nhiều lần chip máy tính truyền thống. Trong khi, các trung tâm dữ liệu tiêu thụ lượng điện và nước khổng lồ. Và các công ty AI phải đốt tiền để đào tạo mô hình trước khi kiếm được lợi nhuận.
Vì vậy, dù OpenAI là cái tên dẫn đầu cuộc cách mạng AI, câu hỏi lớn vẫn là: OpenAI có thể tiếp tục phát triển mà không cần đến “tọa độ an toàn” từ chính phủ không?
Với những gì Sam Altman tuyên bố, ít nhất ở thời điểm hiện tại, câu trả lời là Có – hoặc OpenAI buộc phải học cách tồn tại theo cách của thị trường.
Cuộc khủng hoảng truyền thông của OpenAI trong tuần qua cho thấy ngay cả những công ty dẫn đầu về AI cũng đang phải vật lộn với bài toán tài chính. Chỉ một phát ngôn mập mờ của CFO đã khiến dư luận bùng nổ, buộc CEO phải xuất hiện để trấn an.
Theo vietnamfinancial
Xem thêm: